Het is diep in de nacht, slapen de mensen of zijn ze wakker? In Friesland waken veel mensen, het licht brandt in hun huiskamer, keuken of werkkamer. Een beveiliger tuurt naar zijn scherm, een verpleger verzorgt een patiënt in het ziekenhuis en een vrouw durft voor het eerst weer alleen de straat op. (meer…)
Een ’theaterspektakel’ noemen de makers van Vertellingen van 1001 nacht hun bewerking voor Het Zuidelijk Toneel van de Arabische volksverhalen over liefde, seks, geweld, dood en mystiek. Inderdaad, bij de smeltkroes van toneel, muziek, circus en een vleugje cabaret, die zaterdag in première ging in Tilburg, kom je ogen en oren tekort. In het geval van die ogen is dat vooral dankzij de inbreng van The Ashton Brothers geweldig, maar dat je vaak ook oren tekort komt, is niet altijd even geslaagd.
De verhalen uit 1001 Nacht zijn als sprookjes populair geworden in de Westerse wereld, maar zijn in oorsprong helemaal geen brave kinderverhaaltjes. Scenarioschrijver Peer Wittenbols en regisseur Matthijs Rümke keerden samen met Marc Marie Huijbregts en John Buijsman, de vier mannen van de Ashton Brothers en drie actrices van Het Zuidelijk Toneel terug naar de oervorm. Het Eftelinggehalte daarvan is, op zijn zachts gezegd, nogal laag. Deze speelse bewerking vol verwijzingen naar de hedendaagse werkelijkheid, met grove en subtiele humor en met erotische toespelingen is een pretpark voor vijftien-plus.
De voorstelling van twee uur is als een stripverhaal waarin diverse verhalen zich tegelijkertijd afspelen op diverse niveaus in het fraaie, zwarte en strakke maar toch Oosterse decor. Die verschillende verhalen worden door Sheherazade (Huijbregts) verteld aan de sultan (Buijsman), voor wie zij de 1001ste bruid is en die net als haar voorgangers, na haar ontmaagding in de huwelijksnacht, ter dood zal worden gebracht. De sultan is vrouwen gaan haten nadat hij door zijn grote liefde is bedrogen. Maar de vleselijke lusten versmaadt hij niet. Om aan haar tragisch lot te ontkomen verzint Sheherazade het ene verhaal na het andere.
In de regie van Rümke is de voorstelling mooi om naar te kijken, pikant en ondeugend gebracht en niet al te serieus met Huijbregts als een karikaturale, verleidelijke Sheherazade. Maar de overdaad aan tekst doet de voorstelling te vaak inzakken. En al wordt het leeuwedeel ervan door een schalkse Huijbregts voor zijn rekening genomen, af en toe ervaar je toch de behoefte het even aan je te laten voorbijgaan. Maar gelukkig zijn daar dan telkens weer The Ashton Brothers, die de voorstelling en de toeschouwers weer rechtop zetten. Geen groep had in deze vertellingen beter gepast: multi-inzetbaar als muzikanten naast de drievrouwsband, als de zeer grappige dienaren van de sultan, als minnaars in de verhalen van Sheherazade, als mensapen die over het toneel slingeren en het publiek daarbij bijna een collectieve hartverzakking bezorgen, als dwergen en als acrobaten op het slappe koord, compleet met een ingenieuze rolstoel. En dan stap je toch met en glimlach het theater uit.
Het programmaboekje van de theatervoorstelling doet vermoeden dat “Vertellingen van 1001 nacht “ een prachtig, poëtisch toneelstuk is. Helaas voor de nietsvermoedende bezoekers van deze theatervoorstelling. Het hele stuk is aan elkaar gevlochten van platvloersheid en schunnigheid. Het heeft niets te maken met mooie vertellingen. Er zweven acteurs van The Ashton Brothers door de lucht als geile apen die met z’n allen een vrouw nemen, er worden allerlei woorden voor de vagina opgesomd, er komt een man met een enorme lange dildo waarop hij gitaar gaat spelen. Er wordt niets aan de verbeelding overgelaten, elk standje wordt op een platvloerse manier getoond. Terwijl juist bij zo’n voorstelling de verbeeldingskracht van het publiek zou moeten worden aangesproken, worden zij juist gebombardeerd met vunzigheid. Komt dat zien, hoe goede acteurs een enorm amateuristisch spektakel neerzetten, want sterks acteerwerk zit er niet bij. Dat kunnen 3 vrachtauto’s aan toneelmateriaal niet goedmaken.
Door de kort op elkaar volgende verhaaltjes is er geen tijd om ze uit te spelen. En jongen die smoorverliefd is op zijn aanstaande bruid, schopt haar 10 seconden later in het gezicht. De humor is plat en voorspelbaar, de taal grof en gericht op sex (niet liefde). Het spel heeft goede momenten maar is weer door het format gehaast en oppervlakkig. Zoals al eerder gezegd zijn de Ashton Brothers het lichtpunt maar ze kunnen het niet meer redden. Al met al zijn er leukere manieren om een avond uit te gaan.
Zaten wel mooie verzinsels in, maar Marc Marie was z’n eigen zelf, waardoor het verhaal slecht te volgen was, er was te veel ingespeeld op wat mensen willen zien en zonder echt stil te staan bij de momenten die echt raken of belangrijk zijn……verder trekt deze voorstelling Marc-Marie fans, waardoor er op vreemde momenten gelachen wordt. Prachtig decor en fysiek spel was erg gedetaileerd en dat maakte een hoop goed, maar aan het verhaal voegde het weinig toe (en het is zo’n prachtig verhaal!).
Spelmatig vond ik het regelmatig tenenkrommend…een circus rondom een verhaal. De echte schouwburg bezoeker (dat ben ik overigens niet) heeft denk ik andere verwachtingen en dat heeft niets te maken met vunzigheid. Bij deze mijn mening…gut gut gut wat kritisch haha. Sorry hiervoor. Moest het even delen. Draak van een voorstelling.
Het trekt publiek en laat ze een volgende keer terugkomen. Dat is goed. Grote tweedeling in publiek. Wel een discussie waard denk ik zo.
Het publiek in de koninklijke schouwburg in Den Haag heeft met mij genoten van een fantastische versie van 1001 nacht. Tot op het laatste moment de aandacht kunnen vasthouden, da’s vakmanschap.
Terecht een staande ovatie, een applaus waar geen eind aan kwam.