Heerlijk om een choreografie te zien, zelfs al is het nog maar een preview, die een tijdje verwarring laat bestaan omtrent het eigenaarschap van een rolstoel. En waarin die rolstoel als choreografisch object wordt benut, waardoor het geheel aan artistieke waarde wint. (meer…)
‘Elke vezel in mijn lijf verzet zich tegen dit lot,’ zegt Luc Boyer in het derde deel van Step by step. Het zijn de woorden die hij sprak in het revalidatiecentrum na zijn beroerte. Een verzet dat ertoe heeft geleid dat hij ondanks zijn halfzijdige verlamming een drietal kleine voorstellingen maakte: Step by step by wheels, Step by step by wings en Step by step by memories. Nu, precies twee jaar na die beroerte, presenteert hij ze als drieluik in Theater Bellevue.
Luc Boyer, een van de iconen van de mime, werd in maart 2012 getroffen door een zware beroerte, met een halfzijdige verlamming tot gevolg. Een bewegingskunstenaar gevangen in een rolstoel. Boyer heeft op mij een onvergetelijke indruk gemaakt als de aap in Bambie 9, waarin hij met kleine bewegingen, alledaagse handelingen en simpelweg het publiek inkijken, een hele wereld wist op te roepen. En dat is nog maar een fractie van de staat van dienst van deze mimespeler. Dat deze man nu niet meer zonder hulp kan staan is dieptriest.
Het heeft hem er dus niet van weerhouden om voorstellingen te blijven maken. In het drieluik Step by step passeren theatrale, muzikale en documentaire momenten. Er wordt vierstemming O Haupt voll Blut und Wunden uit de Mattheus Passion gezongen onder begeleiding van een pianist in rolstoel met een verkrampte linkerhand. Er is een bewegingssequentie van drie rolstoelers bestaande uit opstaan (met hulp) en het heffen van de handen naar de hemel. Er is een duet waarin Gerindo Kartadinata en Sonja Bloem als de jonge versie van broer en zus Boyer spelend rondrennen, alsof ze kunnen vliegen, met fysieke referenties aan hun Indische wortels. Er is een humoristische rolstoel-choreografie tussen Boyer en Klaske Bruinsma. Er vallen veertjes uit de lucht. Er is een voice-over van een arts die het medisch rapport voorleest. En is er een monoloog van Luc Boyer zelf waarin hij beschrijft wat er op die dag gebeurde. Hoe hij wist dat het goed mis was toen hij uit bed wilde stappen en dat niet kon. Hoe bang hij was toen hij dacht inbrekers te horen terwijl hij machteloos in zijn bed lag, wat de gealarmeerde politie bleek te zijn.
Tja. Hoe recenseer je een tragische wending in een mensenleven? Hoe ken je sterren toe aan een voorstelling die het therapeutische verbindt met het theatrale? Hoe schrijf je een beoordeling over een waargebeurd noodlottig levensverhaal? Boyer weet met zijn theatrale reflecties op zijn persoonlijk leed het schuifdeuren-gehalte dat op de loer ligt te omzeilen. De voorstelling heeft genoeg zeggingskracht om ook buiten de eigen familie- en kennissenkring diep te ontroeren.
Tegelijkertijd verwerkt Boyer in Step by step zijn lot op misschien wel de enige manier die hij kent: door alle vezels in zijn lichaam verzet te gunnen en theater te maken. Daardoor ademt de hele avond ondanks alles ook de sfeer van overwonnen beperkingen en strijdbaarheid. De opgeheven vuist van Boyer en zijn mede-rolstoeler bij het applaus is daarmee net zo veelzeggend en ontroerend als de theatrale momenten in de voorstelling. Daar kun je – wat mij betreft – geen sterren aan toekennen.