Liet hij zich in zijn eerste choreografieën vooral beïnvloeden door de abstractie van de beeldende kunst, inmiddels heeft het werk van de Franse choreograaf Rachid Ouramdane een andere wending genomen en vermengt hij zijn conceptuele uitgangspunten met narratieve en documentaire elementen. Het is de inhoud van zijn boodschap die Ouramdane drijft tot nieuwe hoogten. Zo ook in de voorstelling Sfumato, waarin Ouramdane zich bekommert om het lot van eco-vluchtelingen.

Sfumato is een schildertechniek uit de Renaissance, in het leven geroepen door niemand minder dan Leonardo Da Vinci, waarin de contouren van een onderwerp onscherp worden gemaakt en vervagen. Letterlijk betekent het woord rokerig. In het openingsbeeld toont Sfumato twee dansers omringd door rook. Het wolkendek waarin hun lichamen verdwijnen verdikt en wanneer de massa langzaam opstijgt ontspringt een nieuw landschap, waarin een danseres als een tornado eindeloos circulerend over het podium draait. Adembenemend zijn de eerste twintig minuten van Sfumato, niet alleen dankzij het prachtige toneelbeeld dat Ouramdane hier creëert, maar ook door de virtuoze solo van danseres Lora Juodkaite, die maar blijft cirkelen onder de mist van wolken en armen en bovenlichaam intussen in de meest onmogelijke posities plaatst. Ze liet het al eens in eerder werk van de choreograaf zien, Ordinary witnesses, en heeft haar specialiteit zichtbaar verder uitgebouwd.

Ouramdane creëert een reeks van krachtige beelden. Na de mist valt het water met bakken neer tot een het toneel is veranderd in een grote plas. Als gezegd kent Sfumato een interdisciplinaire benadering, muziek, tekst en filmprojecties zijn onderdeel van de voorstelling. Het is een gewaagde combinatie van elementen, vooral omdat Ouramdane daarbovenop ook nog verschillende dansstijlen incorporeert. Al zijn niet alle choreografieën in de plas, die wel erg vroeg in de voorstelling wordt geïntroduceerd, even spannend, steeds opnieuw leidt en verleidt het beeld, dat alle elementen verbindt. Zo integreert Ouramdane, door middel van projecties van hun gezichten, interviews met oudere Chinezen die hun woonplaats moesten verlaten. Een weerspiegeling van de enorme beelden is te zien in het water. Het reflecterende effect van het water is hoe dan ook een magisch gegeven, in de schoonheid ervan schuilt de weemoed ten aanzien van een natuur die dreigt verloren te gaan.

Ook de piano op het podium krijgt een hoofdrol. Aanvankelijk is het eerste deel van de tamelijk repetitieve pianocompositie van Sfumato een opname, later in het stuk wordt het muziekinstrument live bespeeld. Eerst door componist Jean-Baptiste Julien, die ook even meedanst, daarna door de vertelster. We hoorden haar bij de opening van het stuk al spreken over massa’s slachtoffers van tsunami’s, wervelstormen, tornado’s, verschuivende ijskappen enzovoorts. Het zijn extracten uit het poëtische La taïga court, waarin schrijfster Sonia Chiambretto haar zorgen uitdrukt ten aanzien van de klimaatveranderingen.

Ouramdane heeft zijn dansers zorgvuldig gecast, hun dansachtergrond loopt zeer uiteen. Een van de dansers, Brice Bernier,  heeft zichtbare achtergronden in de hiphopdans. Ourmandane gebruikt zijn onderbroken ‘popping’ bewegingen in puur esthetische zin. Ook wordt er getapdanst aan de rand van de plas en zelfs gezongen, Singing in the rain – op dat moment is Sfumato even pure kitsch. Net zo prachtig als het beginbeeld is ook het eindbeeld, als danser Jean Baptiste André, van origine acrobaat, een prachtige solo danst waarin zowel wuivende golven als spartelende vissen zijn terug te vinden. Sfumato is een poëtisch pamflet waarin Ouramdane de schoonheid van de natuur als vertrekpunt neemt voor de urgentie van zijn boodschap. Spannend is de ontwikkeling van deze Franse kunstenaar, die net als zijn Franse evenknie Gisèle Vienne met tamelijk experimenteel en vaak ook duister werk een steeds groter publiek weet te vinden.

Foto: Jacques Hoepffner