Met haar krullende lokken, in haar lichtblauwe A-lijn jurkje met bijpassende mantel, haar glanzende Barbiebenen, haar torenhoge hakken en haar altijd vrolijke humeur is Nora een prachtige pop, de ideale vrouw. Alles in haar spierwitte minimalistische huis is klinisch schoon, het perfecte plaatje. Maar onder die glanzende laag uiterlijkheden heeft Nora geheimen die aan haar knagen. In de gelijknamige eerste grote zaalregie van Thibaud Delpeut bij Toneelgroep Amsterdam is alles ‘clean’ en doordacht, met name de beweegredenen van de personages.

Kirrend kruipt ze op hem, op haar man die altijd alles het beste weet en van wie ze zo zielsveel houdt. Hij noemt haar ‘krekeltje’ en roept haar bij zich door te fluiten als een vogeltje. Maar als ze even niet doet wat hij wil, dan pakt hij haar streng aan, met een harde stem of een harde hand. Dat schept duidelijkheid over de verhoudingen: zij het domme gansje, hij de verstandige alleenheerser.

Nora, een poppenspel, door Henrik Ibsen in 1879 geschreven, was in zijn tijd ongekend emancipatoir. Niet alleen realiseert de vrouw zich in welk spel ze gevangen zit (in de rol van mooi maar afhankelijk statussymbool), ze maakt ook een harde keuze en verlaat haar man en kinderen. Dat deze thematiek allesbehalve achterhaald is, bewijst Thibaud Delpeut. Hij toont vlijmscherp hoe relaties kapot kunnen gaan door de rollen die erin worden gespeeld. Met grapjes en stemmetjes en spelletjes hou je de schijn heel lang op, maar kom je nooit echt samen en kom je ook niet tot een gelijkwaardige relatie. Een belangrijke boodschap die kristalhelder overkomt.

Die helderheid is voornamelijk te danken aan de grote acteertalenten die op deze speelvloer rondlopen. Thomas Rijckewaert is als Torvald Helmer tenenkrommend goed in zijn misplaatste machismo. Eelco Smits speelt dokter Rank als een door liefdesverdriet verteerde ziel, Bart Slegers is creepy als de afperser Krogstad die toch een hart blijkt te hebben en Janni Goslinga is een mooie kordate vriendin Kristine. Het stralende middelpunt is natuurlijk Halina Reijn. Bij vlagen ongelooflijk naturel en met een ongekend vermogen om elke zin en elke handeling een betekenis te geven. Zelfs in haar woede en haar manie zijn al Nora’s beweegredenen te volgen. Dat ze niet al veel eerder uit de bijna sadomasochistische relatie met haar man is gestapt, lijkt volkomen logisch gezien het feit dat ze oprecht van hem hield. Maar ook de omslag naar het verlies van die liefde is volkomen helder: hij zou het nooit op die manier voor haar opnemen als ze van hem verwacht.

Psychologisch zeer goed te volgen dus, deze Nora. Maar wie geraakt wil worden zit bij deze voorstelling verkeerd. Hoe geëmotioneerd de personages ook zijn, als toeschouwer word je er geen moment in meegesleept. Het is ook de vraag of Delpeut dat beoogt. De bijna filmische muziek die onder veel scènes is gezet, wekt ook eerder afstandelijkheid op dan inleving. Wellicht om de boodschap zo duidelijk mogelijk over te brengen: let op dat je in je relatie het contact met jezelf en de ander niet kwijtraakt door het spelen van spelletjes. Hoe het ook zij, deze Nora is een knappe, heldere en zeer cerebrale voorstelling.

(foto: Jan Versweyveld)