Het is een adembenemend slotbeeld. Vol angst en afschuw staren de inwoners van Corinthe naar Médée. Zij heeft zojuist haar beide zoontjes vermoord. De poorten van de hel openen zich, vuur laait hoog op, het dreunt en het dondert en het volk slaat in blinde paniek op de vlucht. Alleen haar ex-man Jason blijft totaal ontredderd achter.
De mythe van de moeder die haar kinderen om het leven brengt, vormt de basis voor vele toneelstukken en opera’s. De bewerking van Luigi Cherubini (1760-1842) is vooral bekend door uitvoeringen met Maria Callas in de titelrol. In 2007 bracht de Reisopera die versie, in het Italiaans gezongen en met de nodige coupures, al met veel succes op de planken. Het snel naam makende Opera2Day kiest voor de oorspronkelijke Franse versie, dus met de gesproken scènes.
De gesproken dialogen waren bedoeld om het drama dichter bij het publiek te brengen en met datzelfde doel heeft Opera2Day de nogal hoogdravende oorspronkelijke teksten vervangen door modern Frans en ze bovendien voorzien van elektronische en door het orkest gespeelde soundscapes. Nog voordat er maar een noot is gespeeld of gezongen horen we Médée al fluisteren en is duidelijk: ze komt eraan om haar kinderen te halen, hoe dan ook. Het zou niet moeten werken, maar werkt wonderwel en zo wordt gelijk de sprong naar de huidige tijd gemaakt, waarin het verhaal over de allerergste vechtscheiding ooit nog altijd akelig actueel is.
Regisseur Serge van Veggel zet Médée allerminst als een monster neer, maar maakt de woede en waanzin die tot haar wanhoopsdaad leiden bijna tastbaar. Vanaf haar opkomst wordt zij vijandig en zelfs met gesis bejegend door het volk dat haar als een barbaar ziet. Médée heeft immers haar broer in stukken gesneden en in zee gegooid. Dat deed zij echter voor Jason, de vader van haar kinderen die haar nu verstoten heeft ten faveure van een andere vrouw, Dircé. Jason wordt heen en weer geslingerd tussen compassie met, ja misschien nog wel liefde voor Médée en de angst zijn kinderen te verliezen. Bij de onschuldige – en dus in smetteloos wit gestoken – Dircé overheerst alleen de angst. Voor Médée, maar ook de angst dat haar eenzelfde lot zal treffen. Want wie verzekert haar dat Jason niet ook haar zal inruilen voor een ‘jonger en mooier modelletje’?
Veel rechtlijniger is haar vader Créon, die zich opmaakt voor de bruiloft en het volk toespreekt in een hier imposante balkonscène met massaal gezang vanuit de zaal – bij elke uitvoering zijn meer dan honderd (!) amateur-zangers en scholieren betrokken. Het tweede bedrijf lijkt daarmee vrolijk te eindigen, maar niet voor niets schreeuwt Médée ‘Het is nog niet voorbij!’ temidden van het feestgedruis.
Na de pauze blijken de gruwelijkheden al te zijn begonnen. Het tot dat moment statige toneelbeeld is veranderd in een chaos die niet alleen de naweeën van een volksfeest verbeeldt, maar bovenal het innerlijk van Médée. Haar gefluister neemt angstaanjagende proporties aan en zelfs trouwe dienstmaagd Néris kan niet voorkomen wat zich ruim drie uur daarvoor al aankondigde. Créon ligt dan al een half uur badend in zijn eigen bloed.
Hoewel Cherubini ook voor Jason en Néris prachtige muziek schreef, domineren de vier grote soloscènes van Médée de opera. Gelukkig beschikt Opera2Day bij de première in Maribeth Diggle (zij deelt de rol met Sabrina Cirera) over een ijzersterke zangeres voor de titelrol. Hartverscheurend zijn haar pogingen Jason weer voor zich te winnen en angstaanjagend realistisch verandert haar stemming in het derde bedrijf van een liefhebbende moeder in een wraakzuchtige moordenares.
Vocaal valt ook verder vrijwel niets aan te merken op deze productie, want ook de andere rollen zijn met Erik Silk (Jason), Huub Claessens (Créon), Laura Pisani (Dircé), Marjolein Niels (Néris) uitstekend bezet. Alleen jammer dat de Franse dictie in de gesproken teksten onvoldoende is. Het speciaal voor deze voorstellingsreeks samengestelde en op achttiende-eeuws instrumentarium spelend orkest klinkt zo nu en dat wat rafelig, maar juist dat randje past Cherubinis muziek wonderwel, terwijl dirigent Hernán Schvartzman in de meer intieme momenten prachtige samenklanken weet te realiseren.
Met Médée bewijst Opera2Day andermaal dat rekening gehouden moet worden met het Haagse operagezelschap dat startend vanuit de traditie de ene spraakmakende voorstelling na de andere weet te realiseren.
Foto: Roelof Pothuis
Beter als deze recensist kan ik het niet zeggen. Het hartverscheurende drama was zo uit menig leven gerukt. En toch.. een drama als dit op de planken had ik absoluut niet willen missen..en dan die MUZIEK!!!