Vanuit het donker doemt langzaam een keukentje op. Het is een kamer met één deur, een huisje midden op het toneel, het enige lichtpunt in een verder pikzwarte ruimte. Het is min of meer historisch ingericht, met een stoof, gordijnen voor de kastjes en houden meubels. Het publiek kijkt de keuken in door een plexiglas wand, waardoor je de geluiden nauwelijks hoort.
Regisseur Bram Jansen studeert dit jaar af aan de regisseursopleiding in Maastricht, maar had net zo lief bioloog willen worden. Hij regisseert Freule Julie van Strindberg, maar dan als natuurdocumentaire. Want als de acteurs in het kleine keukentje het stuk spelen hoor je ze niet. In plaats daarvan hoor je een voice over, die antropologisch commentaar geeft bij de gebeurtenissen.
Dat klinkt misschien bekend (Kassys gebruikte ooit hetzelfde procedé in haar voorstelling Baas slaat man) en het klinkt flauwer dan het is: dat komt omdat die voice over-tekst erg goed is: een uitstekende analyse van de mens, gevangen tussen zijn driften en zijn sociale verbanden, en een sterk en geestig dvd-commentaar op het stuk.
Het helpt ook dat de uitvoering van het stuk prima is. Keja Kwestro is een stralende Julie, en in de verleidingsscène met de knecht (Vanja Rukavina) hebben beiden een bestudeerde precisie die goed bij dit concept past. Het mondt uit in een opmerkelijk fysieke seksscène.
Ik had een sterke associatie met de stroming van de ‘Darwiniaanse literatuurkritiek’ die een paar jaar geleden populair was, waarin kunstwerken worden geïnterpreteerd vanuit het oogpunt van evolutie en natuurlijke selectie. Jansen maakte in die zin een Darwiniaanse interpretatie van Strindberg, wat gezien de thema’s als overleven, seks, status en macht een interessante exercitie is.
Het probleem met deze vorm van kijken is natuurlijk wel dat het de geconstrueerde plot en personages beschouwt als werkelijke mensen. De sterkste momenten van de voorstelling zijn dan ook als het commentaar niet alleen doelt op de gebeurtenissen in het stuk, maar ook op de theatersituatie zelf.
Ondanks die bezwaren is dit toch waarop je hoopt als je werk van een afstuderende regisseur gaat zien: eigenzinnige opvattingen, radicale keuzes en een uitstekende uitvoering.
(foto: Saris & Den Engelsman)
