Liefde is de moeilijkste puzzel die er bestaat, ook al zijn er maar twee stukjes. Het is een van de vele wijsheden die pater Lorenzo te berde brengt in Shakespeares Romeo en Julia. De man grossiert werkelijk in vloeiende aforismen waarmee hij voortdurend te kennen geeft over een diep inzicht in de menselijke natuur te beschikken. (meer…)
De voorstelling is nog geen kwartiertje bezig als Julia en de zwarte chauffeur van haar vader hun eventuele gezamenlijke toekomst bespreken. Hortend en vooral stotend, want overmand door geilheid bedrijven ze ondertussen heftig de liefde. Een camera legt de beukende seks genadeloos vast zodat het publiek de naakte lijven close-up kan volgen. Je ruikt bijna hun natte lijven.
Aan deze heftige scène is de nodige verleidingskunst van Julia vooraf gegaan. Julia, de blanke rijkeluisdochter, wil Jelson, de zwarte huisknecht, en vice versa. Maar net als bij Strindberg, op wiens Freule Julie deze voorstelling is gebaseerd, gaapt er een grote sociale kloof tussen de twee protagonisten. De Braziliaanse theatermaakster Christiane Jatahy maakt de relatie extra gecompliceerd door ook nog het racistische element toe te voegen.
Om uit deze kluwen van botsende belangen te komen zet Jatahy veelzijdige hulpmiddelen in. De toneelvloer is ook een filmset, de cameraman kan als stand-in acteur worden ingezet, de vierde wand wordt geslecht als het uitkomt, met een smartphone wordt een scènefoto op internet gezet: niets wordt onbenut gelaten om Freule Julie naar het heden te sleuren en het verhaal een impact te laten geven op de kijker van nu. En het moet gezegd: Jatahy komt een heel eind in die poging.
Haar twee acteurs hebben zich deze tour de force schaamteloos goed eigengemaakt. Een licht trekken met een mondhoek kan in een close-up zeer betekenisvol zijn maar zal in het theater niet worden opgemerkt door de toeschouwer op de laatste rij. Hier gebeurt het gewoon allemaal tegelijkertijd, met de cameraman als regisseur ter plekke. Intieme momenten op het toneel worden nog intiemer door de extreme uitvergroting.
Het ingenieuze decor bestaat uit twee schuifbare panelen die kunnen dienen als achterwand voor de cinemascope-projecties maar eenmaal opzij geschoven zicht bieden op het kamertje van Jelson of op de keuken. Het permanente schakelen geeft de voorstelling een voortdurend hoog tempo. Never a dull moment!
Het bombardement aan stijlmiddelen heeft echter ook zijn keerzijde. Dat de vertaling links op een wand wordt geprojecteerd, waardoor de aandacht daar aanvankelijk steeds naartoe wordt getrokken, is nog overkomelijk. Dat went. Maar het is of Jatahy te veel wil. Alsof ze geen genoegen kon nemen met de toch behoorlijk fascinerende resultaten van haar zoektocht naar de grenzen van theater en film. Dan laat ze bijvoorbeeld haar actrice uit haar rol stappen.
Het is een kleine kanttekening. Wat na afloop overheerst is het gevoel getuige te zijn geweest van een meeslepend theatraal experiment. Jatahy wilde Strindberg in het nu planten en dat heeft ze gedaan. Met overtuiging.