Tot op het bot afgestroopt, hebben Thijs Maas en Wilko Sterke, Nieuwkomers van Orkater, het literaire meesterwerk van Herman Hesse. Alles wat er voor deze voorstelling niet toe doet is regelrecht overboord gegooid. Elke zin die Hesse schreef, elke anekdotische lijn die hij uitzette. Zelfs de helft van de titel heeft het moeten ontgelden. In Goldmund van Orkater/De Nieuwkomers en Korzo Producties komen geest en lichaam – ratio en gevoel, Narziss en Goldmund – lijnrecht tegenover elkaar te staan.
Hiervoor zochten Maas en Sterke samenwerking met Korzo Producties en drummer Klaas van Donkersgoed. Wat per saldo op het toneel oplevert: twee acteurs/muzikanten, een drummer, en drie jonge dansers: Reut Aviran, Yeli Beurskens en Dominik Feistmantl. Met name het spanningsveld tussen Maas en Sterke (die respectievelijk Narziss en Goldmund representeren) en de drie dansers is indrukwekkend. In een vloeiende choreografie grijpen ze in elkaar, klampen ze zich vast aan de spelers om vervolgens weer van ze los te scheuren. Een esthetisch spel dat grillig is, dat samensmelt en afstoot.
In deze voorstelling worden alle registers opengetrokken en uitgebuit om twee uitersten tegenover elkaar te zetten. Het is mooi – en helemaal conform de thematiek van deze tegenstelling – dat dit niet uitsluitend vanuit taal (concreet) gebeurt, maar ook vanuit dans en muziek (abstract). Verregaande theorieën grijpen in op ver doorgevoerde choreografieën en lang niet altijd levert dit concrete inzichten of communicerende beelden op.
En dan ineens, te midden van al het theoretisch geraaskal en onbeduidende abstracties, richt zich een Goldmund op, die als een lastdier verdrukt wordt onder het gewicht van twee vrouwen (Aviran en Beurskens) die hij in een benauwende verstrengeling met zich meedraagt op zijn schouders. Lusten worden lasten, ineens worden, in een verrassend fraai toneelbeeld, alle kanten belicht.
Uiteindelijk is het regelmatig onduidelijk waar we precies naar zitten te kijken. En dat is bij vlagen storend. Maar dat is kijken zoals Narziss zou doen. Want onbewust glij je in een manier van observeren (of beleven) waarbij duiding en verklaring niet meer aan de orde zijn, en dan ben je een esthetisch prachtig spel aan het ondergaan. Tot de behoefte tot verklaring zo nu en dan weer de kop op komt steken.
Narziss en Goldmund staan niet alleen op het podium, ze zitten ook in de zaal.
Foto: Ben van Duin
