Elk jaar herdenkt Arnhem de slag om die stad die plaatsvond in september 1944. De jaarlijkse plechtigheid met kranslegging en bloemenhulde vindt plaats op en rondom het Airborneplein. Er is aan de herdenking ook een achterkant, die we nooit zien: de EHBO-mensen, de opruimers van de gemeentelijke reinigingsdienst, meisjes van de scouting, de koffiejongen, zomaar verdwaalde bezoekers. Regisseur Willibrord Keesen van het gezelschap Keesen&Co maakt in samenwerking met spelers van de ArtEZ Toneelschool Arnhem de voorstelling De andere kant van de brug.

De uitvoering speelt zich af op het podium van de stadsschouwburg als toneel-op-toneel. Het podium is getooid met de vlaggen van Arnhem, Nederland en Groot-Brittannië. Er staan dranghekken, vuilnisbakken, partytafels. Ergens op de achtergrond werkt een soldaat aan zijn eigen mausoleum. Onderwijl schminkt hij zich zwart.

De voorstelling begint met een man van de gemeentedienst die vuilnisbakken weghaalt. Vervolgens plaatst hij ze allemaal weer terug, want ja, er moeten toch bakken staan. Een EHBO-man neemt zijn post in en voorbijgangers komen op en gaan weer af. Een groep luidruchtige studenten drinkt bier en scoutsmeisjes zingen. Een ruziënd gezin komt ook langs en veteranen met rollator. Het is een begin dat verwachtingen oproept. Maar dan, vreemd: er gebeurt ruim een uur lang niets. De spelers praten net buiten gehoorbereik, bovendien met vaak slechte dictie en roezemoezig. Je wilt weten wat er gezegd wordt maar het lukt niet. De enigen die wel te verstaan zijn, zijn de studenten die met elkaar het fenomeen ‘herdenken’ bespreken.

Wat regisseur Keesen wil laten zien, is een soort slice of life: met puur realisme en ogenschijnlijk zonder ingreep laten zien wat er zoal gebeurt aan de achterkant van een herdenking. Maar op den duur begint het te hinderen, want je kijkt naar iets dat maar geen theater wil worden. En bovendien is het vooral leegte en verveling wat we zien. Afgezien van een enkel rekwistiet zou het ook over willekeurig elke herdenking kunnen gaan.

Interessant wordt het als acteur Dic van Duin als verwarde oude man zijn herinneringen ophaalt aan het strijdtoneel. Hij memoreert een Duitse soldaat die uit wraak, omdat hij een handgranaat naar de geallieerden gooide, door een tank wordt overreden. Om het allemaal als echt te maken. volgt een scène met een opblaastank die uit het hoge toneel komt, rook, geweerschoten, vlammen. Het oorlogstoneel revisited.

Opeens verschijnt uit het niets een podium waarop een interviewer en die Duitse soldaat plaatsnemen, Otto. Hij is verrezen uit de doden. In een veel te lang nagesprek wordt het moment van zijn dood belicht, totdat blijkt dat hij het niet was. Verwarring alom. Opeens zit de Duitse soldaat weer als dood aan tafel. Een opruimer komt op en blaast met een luidruchtige machine alles schoon.

Het is een wonderlijk amalgaam, De andere kant van de brug. Op een bepaalde manier is het onprofessioneel, en dat wekt verbazing. Keesen is een gevestigd regisseur en van de studenten ArtEZ zou je toch meer acteertalent verwachten. Ook de tekst van Teun Smits heeft niet de scherpte om de keerzijde spannend te maken. Het is een voorstelling waarnaar je vooral welwillend kijkt, maar het onderwerp verdient een veel diepere behandeling. Een uur lang geroezemoes is eigenlijk een uur weggeven, en dat is jammer.

Foto Ben van Duin